Trước hết, Cao Đống kể lại cho Từ Sách việc mất liên lạc với nhóm người của Phòng Công thương vào trưa ngày 9 tháng 1, ngày hôm sau người nhà của họ điện thoại báo cảnh sát. Phía cảnh sát đã điều tra nhưng không thấy tai nạn giao thông nào và cũng chưa chú ý nhiều đến sự việc này. Kết quả vào sáng ngày thứ Ba thì nhận được điện thoại của tên bắt cóc, buổi chiều phát hiện chiếc xe cùng năm thi thể đã bị đốt cháy, chiều ngày thứ Tư lại phát hiện thi thể của Châu Mộng Vũ. Đến ngày thứ Năm, cũng là hôm nay, việc điều tra bị rơi vào ngõ cụt.
"Quá độc ác." Đây là câu nói đầu tiên của Từ Sách sau khi nghe xong. Tuy nhiên, giọng điệu anh ta vô cùng bình thản, dường như chẳng đau buồn gì cho cái chết của mấy mạng người cả, chỉ đưa ra đánh giá về sự việc một cách rất điềm tĩnh khách quan.
Cao Đống nhấp một ngụm nước để thông họng rồi nói tiếp: "Hiện tại khó khăn lớn nhất của phía cảnh sát chúng tôi là chỉ tìm ra được hình ảnh chiếc Buick đi vào trạm nghỉ nhưng lại không tìm thấy cảnh chiếc xe đó đi ra."
"Kết cấu của trạm nghỉ thế nào? Có tuyến đường nào khác để chiếc xe có thể qua mặt được thiết bị giám sát không?"
Cao Đống phủ nhận: "Không có, người của tôi đã đến trạm nghỉ hai lần rồi, hôm nay còn có chuyến đi đặc biệt mang theo máy quay đến đó để ghi hình lại một vòng liên tục các đặc trưng của toàn bộ trạm nghỉ. Trạm nghỉ là một môi trường hoàn toàn khép kín, các thiết bị giám sát cũng không có điểm mù."
"Khu vực khép kín mà một chiếc xe chở người bên trong đột nhiên biến mất ư?" Từ Sách, người đang cách nửa nửa vòng trái đất, cũng rơi vào trầm tư suy nghĩ.
"Lúc đầu tôi còn nghi chiếc Buick xảy ra chuyện và chiếc Buick đi vào trạm nghỉ là hai chiếc khác nhau. Nhưng vừa mới nhận được kết quả chính xác hai chiếc xe là một."
Dường như Từ Sách chẳng mảy may quan tâm gì đến điều này, thẳng thắn nói: "Quan tâm đến chuyện hai chiếc có phải là một không mà làm gì, điều này hoàn toàn chẳng quan trọng. Quan trọng chỉ có một việc đó là chiếc xe này làm thế nào chạy ra khỏi trạm nghỉ."
"Logic có vấn đề, thực tế cũng không thể thực hiện được, xe thì làm sao có thể bỗng nhiên biến mất được chứ?"
Từ Sách cười nói: "Logic không có vấn đề và thực tế chắc chắn cũng thực hiện được vì chuyện này đã xảy ra rồi, chẳng qua chỉ có một số tư duy trái với lối mòn thông thường mà thôi."
"Ngoài ra còn có một điểm nữa, chúng tôi đã điều tra tình hình di chuyển trên đường cao tốc của chiếc xe này, giấy thông hành mà chiếc xe nhận được khi lên đường cao tốc thể hiện đến hôm nay chiếc xe đó vẫn chưa rời khỏi đường cao tốc."
"Vậy sao? Vấn đề này xem ra thú vị lắm đây." Từ Sách trầm ngâm trong giây lát rồi nói: "Tôi thấy những điểm này đều là thứ yếu, vẫn nên tập trung suy nghĩ vào chiếc Buick trong trạm nghỉ. Theo anh, tại một trạm nghỉ khép kín, hai đầu đều lắp đặt thiết bị giám sát, nếu xe chỉ muốn xuất hiện một lần khi đi vào, từ đó không xuất hiện lần nào nữa thì sẽ có các khả năng nào?"
"Thứ nhất, từ đầu đến cuối chiếc xe vẫn dừng ở trạm nghỉ cho đến sau tối ngày 10 tháng 1 mới đi ra. Chúng tôi chỉ rà soát băng ghi hình đến tối ngày 10 tháng 1, nhưng bây giờ đã chứng minh được chiếc xe gặp tai nạn tối ngày 10 tháng 1 trên tỉnh lộ cũ và xe của Phòng Công thương là một rồi, do đó khả năng này được loại trừ. Khả năng thứ hai, chiếc Buick được đưa trên một chiếc xe tải khác để chạy ra khỏi trạm nghỉ. Có điều, thông qua việc kiểm tra thiết bị giám sát và khảo sát hiện trường, trạm nghỉ phân khu vực dành cho xe khách và khu vực dành cho xe tải, ở giữa có rào chắn, hơn nữa còn có nhân viên quản lý ở đó nên sẽ không để ai dời rào chắn đó đi, vì thế khả năng này cũng được loại trừ."
"Tốt, một khi đã được loại trừ thì hãy quăng hai khả năng này vào thùng rác đi."
"Khả năng thứ ba, có chiếc xe cẩu ở bên ngoài hàng rào của trạm nghỉ đã cẩu chiếc Buick ra."
"Ừm... Hành động này có vẻ phô trương quá." Từ Sách cười, "Nếu thật sự là do xe cẩu thực hiện thì phía cảnh sát các anh có điều tra ra được không?"
Cao Đống trả lời chắc chắn: "Tất nhiên, tôi chuẩn bị cho người ngày mai đi điều tra bên ngoài hàng rào của trạm nghỉ, vì ngoại vi trạm nghỉ là đất bùn và một phần đất nông nghiệp, nếu trước đó có xe cẩu thì chắc chắn chứng cứ sẽ rất rõ ràng."
"Có khả năng thứ tư không?"
"Tạm thời chưa nghĩ ra."
Từ Sách cười và nói: "Quả thật rất khó nghĩ ra các khả năng khác nữa. Dùng phương pháp liệt kê của Toán học để đưa ra các tình huống có khả năng là phương pháp nghiên cứu không thiết thực nhất, nhưng lại là phương pháp mà chúng ta hay sử dụng nhất trong cuộc sống thường ngày. Phương pháp này có một điểm yếu chí mạng đó là đối với đa số các mệnh đề thực tế, nếu dùng phương pháp liệt kê sẽ cho ra vô số khả năng, tuy nhiên xác suất khả thi giữa các khả năng có sự khác biệt. Nhược điểm của phương pháp liệt kê nằm ở chỗ không thể đảo ngược lại để chứng minh mọi khả năng được liệt kê lúc trước đã là toàn bộ hay chưa, không còn khả năng nào khác hay sao?"
Cao Đống kiên nhẫn lắng nghe sự mô tả của Từ Sách. Ông luôn rất ngưỡng mộ Từ Sách. Thông thường khi gặp phải một việc gì đó thì người bình thường sẽ chỉ dùng tư duy bản năng cơ bản để nhìn nhận, còn Từ Sách thì sẽ phân tích tại sao phải dùng tư duy này để nhìn nhận vấn đề, ưu khuyết điểm của việc nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, và phương thức tư duy nào là có hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề.
Từ Sách tiếp tục nói: "Tiếp tục áp dụng phương pháp liệt kê vào vấn đề nan giải này thì sẽ có rất nhiều khả năng khác nữa, ví dụ liệu chiếc xe có bay đi mất hay không? Cũng có thể không phải là do xe cẩu mà được trực thăng chở đi rồi. Khả năng tồn tại là có, tuy nhiên so với các khả năng lúc nãy thì tính khả thi sẽ xa vời hơn." Anh ta dừng lại một lúc, rồi như tự cười nhạo mình: "Hình như tôi đi lạc đề rồi thì phải."
Cao Đống liền nói: "Không đâu, tôi rất thích nghe anh phân tích."
"Ha ha, mấy năm nay tôi quen với việc giảng bài ở trường rồi. Dài dòng như vậy chủ yếu là muốn nói tôi có nghĩ đến một khả năng khác, không biết về mặt kỹ thuật có thể thực hiện được hay không, đó là chiếc Buick quả thật là đã đi ra khỏi vùng giám sát nhưng nó đã thay đổi hình dạng để các anh không nhận ra được."
"Việc này... dường như rất khó. Anh muốn nói chiếc xe đã thay đổi màu sắc ư, điều này khó lắm. Phun sơn cho cả chiếc xe không phải là việc đơn giản, cần có thiết bị chuyên nghiệp, nhân viên chuyên nghiệp và mất cả mấy ngày. Nếu phun sơn trực tiếp thì càng không hợp lý nữa, như vậy sẽ làm cho chiếc xe trở nên nhem nhuốc, người của tôi sẽ phát hiện ra ngay."
"Việc kiểm tra thiết bị giám sát của cảnh sát các anh dựa vào đâu để phân biệt các xe? Hay nói cách khác tức là dựa vào đặc điểm gì để xác định chiếc xe đi ra liệu có phải là chiếc Buick?"
Cao Đống nói: "Chủ yếu dựa vào hai đặc điểm, một là kiểu xe vì kiểu xe không thể nào thay đổi được, nó không giống trong bộ phim Transformers, một chiếc xe đa dụng Buick không thể biến thành một chiếc Santana được. Hai là nhìn màu sắc của xe. Sau khi xác định kiểu xe sẽ quan sát màu sắc của chiếc xe. Chiếc Buick này có màu xám bạc, nếu màu sắc của chiếc xe thay đổi hoàn toàn thì sẽ rất phức tạp vì phải sơn lại, mà trong thời gian ngắn thì không thể thực hiện được. Dựa vào hai đặc điểm này, nếu phát hiện chiếc xe đa dụng Buick nào rời khỏi trạm nghỉ, nhân viên kiểm tra sẽ ghi lại biển số của chiếc xe đó rồi đối chiếu lại chiếc xe này có phải là chiếc đã chạy vào trạm nghỉ lúc trước hay không. Nếu đúng là trước đó nó có chạy vào, chứng tỏ đó không phải là chiếc cần tìm. Nếu trước đó mà không chạy vào trạm nghỉ thì chứng tỏ chiếc xe đó đã được thay biển số."
Từ Sách im lặng một lúc rồi nói: "Có vẻ như việc điều tra của các anh rất chặt chẽ, trong khoảng thời gian ngắn, chiếc xe muốn thay đổi hình dạng bên ngoài để đánh lừa các anh dường như là rất khó?"
"Đúng vậy, phải nói là gần như không thể được."
"Nhưng cũng không hẳn là hoàn toàn không thể." Từ Sách bổ sung một câu.
Cao Đống đành nói: "Đương nhiên, không việc gì có thể chắc chắn 100% cả."
"Được rồi, vậy tạm thời gạt khả năng chiếc xe thay đổi hình dạng bên ngoài sang một bên. Tôi có một câu hỏi, lúc các anh kiểm tra thiết bị giám sát có thấy nhiều xe đa dụng Buick cùng dòng không?"
Cao Đống khẳng định: "Dòng xe Buick GL8 cổ điển là dòng xe chiếm tỉ lệ cao nhất của thị trường xe đa dụng tầm trung - cao cấp trong nước do có hiệu năng rất tốt so với giá thành nên xe đa dụng của các đơn vị thường dùng loại này. Văn phòng Tỉnh chúng tôi có ba chiếc, chiếc lần này tôi lái xuống đây có màu xám bạc, tôi cũng thấy một chiếc màu xanh ở trụ sở Công an Huyện Bạch Tượng, các đơn vị khác chắc cũng có rất nhiều. Chúng tôi kiểm tra thiết bị giám sát từ trưa ngày 9 tháng 1 đến tối ngày 10 tháng 1, đã xuất hiện khoảng ba, bốn trăm chiếc Buick GL8 có các màu khác nhau."
Từ Sách im lặng một lúc, rồi tiếp: "Ngày mai các anh có thể xác định liệu có xe cẩu ở ngoài trạm nghỉ đã cẩu chiếc xe đó đi hay không chứ?"
"Đúng vậy."
"Tốt, vậy hãy đợi kết quả ngày mai đã."
"Nếu kết quả khác thì sao?"
"Kết quả khác sẽ có hướng điều tra khác, về vụ án này, tôi có một số ý tưởng ban đầu, hãy cho tôi chút thời gian để sắp xếp lại. Hy vọng sẽ giúp ích cho việc điều tra của anh, nhưng tôi không dám bảo đảm, chỉ có thể cố gắng hết sức thôi."
"Tốt, cảm ơn anh."
Sau khi kết thúc cuộc gọi, Cao Đống ngẫm nghĩ lại nội dung nói chuyện lúc nãy. Tất nhiên, tuy hôm nay Từ Sách không giúp ích gì nhiều cho ông cả nhưng lại giúp ông sắp xếp suy nghĩ hợp lý hơn.
Tư duy phán đoán của Từ Sách rất trực tiếp.
Không cần phải tập hợp những thắc mắc khác, không cần quan tâm chiếc xe có bị tráo đổi hay không, cũng không cần để ý tại sao giấy thông hành của chiếc xe đó thể hiện vẫn chưa rời khỏi đường cao tốc, v.v... mà chỉ nhắm vào điểm cốt lõi! Chiếc Buick màu xám bạc này sao lại biến mất trong trạm nghỉ được, đó mới là điểm cốt lõi!
Chỉ cần giải được câu đố này thì chắc chắn mọi đáp án sẽ được sáng tỏ.
