Bước Đường Cùng

Tất cả bao nhiêu bạn đầu gối tay ấp của Nghị Lại đều lên cả nhà khách, uống nốt chỗ rượu sâm banh còn lại và chờ chồng về, xem kết quả cuộc điều đình ra sao. Ai cũng tỏ ra mình tha thiết đến hoạn nạn của gia đình lắm. 

Tiễn người nhà Đoan xong, Nghị Lại trở vào nhà, mặt hầm hầm, đi vào buồng khách. 

Ông vứt bịch khăn xuống sập, cởi áo sa, áo trắng, và áo cộc ra. Bên bức truyền thần một ông quan mũ áo chỉnh tề, hiện ra một thằng người trơ trơ bằng thịt bằng xương. Nói cho đúng, thịt thì Nghị Lại hiếm, nhưng xương thì ông rất nhiều, vì ông cởi trần, nên để lộ ra một thân thể gầy còm rất đáng thương, tưởng chừng như cả bộ xương xộc xệch ấy chỉ dính vào nhau một cách lỏng lẻo, mà va vào đâu một tí, là cả cái khung người phải bẹp rúm ró, khó lòng nắn lại cho nó nguyên hình.

Cô Tư quạt cho ông, hỏi: 

- Thế bây giờ công việc ra sao ạ? 

Nghị Lại phùng mồm thở phù một cái, rồi kể lại chuyện cho các vợ nghe, cô Ba nói: 

- Đấy, tôi đoán là không việc gì, chả đúng à, chắc quan nói người ta nể. 

Cô Năm ỏn ẻn nói: 

- Tôi thì cứ lo lo là. 

Bà Cả cau mặt bảo đầy tớ: 

- Phát, tao cho phép mày gặp thằng trương Thi đâu thì cứ cắt gân nó đi cho tao. Tội vạ đâu tao chịu. 

Cô Ba xui ông Nghị: 

- Cắt gân mà thôi à, quan làm cho nó ăn mày phen này ấy chứ lị. 

Cô Hai nói: 

- Mà cứ để ruộng ngoài lọt vào ruộng nhà thành ra rắc rối. 

Cô Tư cãi: 

- Thì quan dỗ dành nó mấy lượt, nó không bán đấy chứ. 

Bà Cả chép miệng: 

- Không thể để thế lâu được. 

Trong khi từng ấy người bàn tán, Nghị Lại không thèm vào nửa lời. Ông nằm trên sập, ngẩn ra, nhíu đôi lông mi lại. 

Chợt ngoài sân có tiếng chuông rung, rồi một lát, Phát đưa một người đàn bà vào. 

Người đàn bà đặt gói chè vào cái khay, rồi ngồi thụp xuống đất, vừa lạy vừa nói: 

- Lạy quan, thầy cháu sợ phép quan lắm, không dám đến để lạy quan, mà thầy cháu hiện từ trưa đến giờ không biết đi đâu mất. Thực quả tình thầy cháu chịu tội với quan nhiều. 

Nghị Lại ngồi nhỏm dậy, hỏi Phát: 

- Đứa nào thế, mày? 

- Bẩm, vợ nhà trương Thi. 

Nghị Lại trợn mắt quát: 

- À, mày phản tao. 

Vợ trương Thi sợ khóc lóc: 

- Thầy cháu lo quá, phát sốt phát rét lên, mà thực quả tình nào có biết ấy là ruộng của quan. Lạy quan, quan làm tình làm tội gì thì thầy cháu xin chịu, nhưng xin quan nghĩ lại cho nhà cháu hai vợ chồng dại với bảy đứa con thơ. 

- Chồng mày bỏ rượu lậu vào ruộng tao, rồi đi báo quan, mày còn bảo tao thương thế nào? 

- Lạy quan, thực oan cho thầy cháu quá. Thầy cháu cũng như tôi con quan, vậy con nào lại phản bố bao giờ? Lạy quan, quan đánh cho hai chữ đại xá, thì con mới dám cho người tìm thầy cháu về. Con chỉ sợ thầy cháu liều, lại đi đâm đầu vào xe lửa hay xuống sông thì thực là khổ quá. 

Nói đến đây, người đàn bà cảm động quá, lại nức lên khóc. Nghị Lại nguôi cơn giận, hỏi: 

- Tao có thể bỏ tù vợ chồng mày lúc nào cũng được. Song, vốn tao nhân đức, tao không nỡ. Mày sinh nhai bằng nghề quốc cấm, lại đi làm hại người ta. 

- Bẩm quả nhà con lập tâm báo thù thằng Pha, chứ có biết đâu ruộng ấy là của quan ạ. 

- Tao cũng chiều tình cho nhà mày, nhưng sao trong làng trong nước, chúng mày nỡ cư xử với nhau tận tình thế? 

Vợ trương Thi che lỗi, vội nói: 

- Lạy quan, quan mắng chửi thế nào chúng con xin chịu, nhưng chính nó gây sự với con nhiều lần, con nhịn mãi đến nỗi uất lên không chịu được. Bẩm ở làng này, nó chẳng nể sợ, ai nó cũng nói chẳng ra làm sao. 

Nghị Lại cười. Người đàn bà mỏng môi, lại hót thêm: 

- Bẩm con nói câu này, quan lại bảo con ghét nó mà mách, chứ cái ngày quan dạm mua ruộng nhà nó, nó đã không bán, lại còn nói xấu vô số. 

Nghị Lại cười lạt, nói: 

- Hừ. Cứ nói cả huyện này, tao lấy ruộng đứa nào mà không được? 

Vợ trương Thi phỉnh: 

- Dạ, lạy quan, quan thì hay thương người, quan chẳng nỡ làm thế, quan để cho tôi con được nhờ. 

Nghị Lại vênh váo như tưởng mình phúc đức thật, nhìn người đàn bà ra ý vừa lòng, rồi nói: 

- Thế nhà mày với nhà thằng Pha thù nhau, sao không đi kiện trên huyện, lại bỏ rượu lậu như thế? 

- Thưa quan, con có ngờ đâu lại bỏ nhầm ruộng, chứ nếu đúng thì không những nó phải đi tù, lại còn mất nhà mất cửa nữa. Kiện ở huyện, bất quá mình tốt lễ, quan trên mới xử cho được, và nó chỉ phải tù là cùng. Ngộ nó tốt lễ, thì mình công toi. 

Nghị Lại lắc đầu cười: 

- Bởi vì mày lo chỗ không đáng lo. Lo những chỗ đáng lo thì nó có thoát đằng nào được. 

- Lạy quan, cũng tại nhà con không có tiền lễ quan huyện. Đằng này bỏ rượu vào ruộng thì chẳng tốn kém gì cả. 

- Không có tiền lễ quan mà mày lại không biết ở làng này ai thân với quan để mà nói à? 

Vợ trương Thi ngẫm nghĩ rồi đáp: 

- À, lạy quan, tại con chưa nghĩ ra, bây giờ quan dạy con mới biết quan thân với quan huyện, con cũng sợ, chả dám đến nói, nhỡ quan chửi cho thì làm thế nào. 

Nghị Lại mắng: 

- Chúng bây làm như tao ác khẩu lắm ấy. Đứa nào cũng sợ tao chửi. Tao đã chửi đứa nào bao giờ. Ở làng này, ai có việc gì nhờ tao, tao cũng sẵn lòng giúp. Nào vay tiền ư, nào nói với quan hộ ư, tao đã từ chối ai chưa? 

- Lạy quan, quan thương dân như thương con. Giá trước kia con biết quan dễ dãi thế này thì con cứ trăm sự nhờ quan cho xong. 

Nghị Lại gạn: 

- Thế bây giờ mày có muốn kiện nó không? 

- Bẩm bỗng không chả lẽ lại kiện? 

- Con mẹ mới thật thà chứ. Thiếu gì cớ? Mày cứ qua cửa nhà nó, nói trêu tức nó một câu, xem có thành chuyện to không nào? 

Vợ trương Thi vui sướng: 

- Dạ, lạy quan, rồi có thế nào thì trăm sự con nhờ quan. 

- Mày về gọi chồng mày đến đây tao vẽ cách cho mà làm. 

Vợ trương Thi sắp đáp, bỗng bên nhà Ánh chỗ hàng rào dâm bụt, nổi lên một hồi chửi rủa, tiếng lanh lảnh réo sang bên nhà Nghị Lại: 

- Bà mất nhà mất cửa, bà đi ăn mày, nhưng bà hãy chửi cho sướng miệng hôm nay. Chứ nó lại độc ác tàn nhẫn thế à. Đất nhà nó rộng thế chứ còn muốn rộng đến đâu nữa, nó lại muốn chiếm cả nhà cho vuông, cho đẹp dinh cơ kia. Nó để chôn vợ chôn con nó à? Bà không bán, nó lập tâm thả chó sang nhà bà, để suýt nữa con bà chết sòi ruột. Rồi bà đánh chó nó, nó đi kiện. Nó lại xui người đến mách bà bán nhà để lấy tiền lễ quan, rồi nó mượn người đến mua rẻ. 

Nghị Lại vờ không nghe tiếng, nhưng mặt cứ xám dần. Vợ trương Thi sợ ông ngượng, bèn chào và ra, bụng khấp khởi mừng thầm vừa thoát được nạn lớn, vừa được chỗ có thế lực để trả thù. Sung sướng bao nhiêu, chị phục quan nghị nhà chị bấy nhiêu, và nguyền rủa mãi những người ghét ông, họ bịa ra những chuyện chẳng đáng tí nào, để nói xấu ông là thằng giàu đểu giả, quanh năm hút máu mủ những hạng cùng đinh.